Forum: depresja, smutek, leczenie, inne ...

[arabeska22]

Emocja, (łac. emotion) - silne odczucie (świadome lub nieświadome) o charakterze pobudzenia pozytywnego (pod wpływem szczęścia, zachwytu, spełnienia) lub negatywnego (pod wpływem gniewu, odrazy, strachu).

W szerszym znaczeniu emocje (procesy emocjonalne) to procesy psychiczne, które poznaniu i czynnościom podmiotu nadają jakość oraz określają znaczenie, jakie mają dla niego będące źródłem emocji przedmioty, zjawiska, inni ludzie, a także własna osoba, czyli wartościują stymulację.
Tradycyjna psychologia introspekcyjna wyróżniała trzy istotne cechy procesów emocjonalnych:

* znak emocji (wartościowość, walencja) - ich pozytywny (przyjemność) lub negatywny (przykrość) charakter;
* natężenie emocji, które wiąże się z wielkością wpływu tego procesu na zachowanie, tok myśli itp.;
* treść emocji, które określa znaczenie bodźca i usposabia do konkretnego zachowania (np. lęk do ucieczki, a gniew do zachowań agresywnych).


Procesy emocjonalne są często dzielone na:

* uczucia - stany psychiczne wyrażające ustosunkowanie się człowieka do określonych zdarzeń, ludzi i innych elementów otaczającego świata, polegające na odzwierciedleniu stosunku człowieka do rzeczywistości. Czuje się coś do kogoś lub czegoś np. miłość. Uczucia stanowią świadomą interpretację emocji, dokonywaną na podstawie zakodowanych w pamięci człowieka wzorów kulturowych i doświadczeń oraz podyktowanej nimi oceny sytuacji. Ta sama emocja - rozumiana jako niezależny od woli proces psychiczny, będący reakcją organizmu na bodźce - może zostać zinterpretowana jako różne uczucia w zależności od sytuacji. Przykładowo zespół reakcji organizmu związany m.in. ze wzrostem poziomu adrenaliny, przyspieszonym tętnem i odpowiednim pobudzeniem układu nerwowego może być interpretowany (uświadamiany) jako strach, lęk, obawa lub panika w zależności od nasilenia emocji oraz rozpoznania wywołujących ją bodźców. Ponieważ rozpoznanie (uświadomienie sobie, zinterpretowanie) emocji jako określonego uczucia polega na nadaniu jej określonego znaczenia (związaniu jej z określonym pojęciem), uruchomiona zostaje wiedza o właściwych temu uczuciu konotacjach kulturowych. Może być to motorem określonych działań człowieka. Uczucia wyższe obejmują m.in. uczucia moralne (etyczne), uczucia estetyczne i uczucia intelektualne. Niekiedy używa się pojęcia uczucia do określenia zarówno emocji, nastroju jak i sentymentu.


# afekty – uczucia powstające najczęściej pod wpływem silnych bodźców zewnętrznych, zwłaszcza działające nagle, (gniew, złość, rozpacz, radość i strach). Posiadające wyraźny komponent fizjologiczny i ograniczające racjonalność działania. Pojęcie używane niekiedy jako synonim emocji.
# emocje - silne wzruszenie, silne uczucie. Np. gniew, trema. Można czuć miłość do kogoś - to jest uczucie, lub przypływ miłości - to emocja. Pojęcia "uczucie" i "emocja" są używane niekiedy zamiennie.
# nastroje – uczucia długotrwałe o małej sile i spokojnym przebiegu (zadowolenie lub niezadowolenie, wesołość lub smutek, niepokój, tęsknota).
# namiętności – to trwałe skłonności do przeżywania różnych nastrojów i afektów w związku z określonymi celami dążeń człowieka. Namiętności mają dużą siłę pobudzającą, ukierunkowują myśli, spostrzeżenia, pamięć i inne procesy psychiczne. Są charakterystyczne dla wieku młodego, z czasem słabną, ale niektóre (np. chciwość) mogą narastać.
# sentymenty (postawy emocjonalne) - odnosi się do trwałych sympatii bądź antypatii np. "nie lubię antypatii", "nie lubię brukselki".





Ze względu na wielość pojęć, które odnoszą się do stanów afektywnych, trudno o takie definicje, które nie nakładałyby się na siebie. Znakomita większość badaczy zgadza się co do wyraźnego rozróżnienia dwóch odmienne zjawisk:

* emocja jako względnie nietrwałe stany afektywne, o silnym zabarwieniu i wyraźnym wartościowaniu, poprzedzone jakimś wydarzeniem i ukierunkowane. Na emocje składają się trzy odrębne składniki: wyraz mimiczny, pobudzenie fizjologiczne i subiektywne doznanie (zobacz: dwuczynnikowa teoria emocji).
* nastrój - o znacznie mniejszym nasileniu i długim czasie trwania (np. nostalgia, irytacja, samotność, tęsknota, dobrostan wewnętrzny).

Emocje są również dzielone na pierwotne - niższe, które dotyczą zaspokojenia biologicznych potrzeb organizmu i wtórne - wyższe, mające charakter społeczny, dotyczące sfery wartości i wiedzy.



Procesy emocjonalne są ściśle związane z funkcjonowaniem układu limbicznego, jako układu integrującego czynności struktur korowych (zwłaszcza kory czołowej) z procesami neuroendokrynnymi i czynnością autonomicznego układu nerwowego. Zaangażowany jest głównie pień mózgu i układ limbiczny, ciało jest obszarem ekspresji emocji.

Według podejścia fizjologicznego emocje są złożonymi reakcjami automatycznymi. Powstały w wyniku rozszerzenia mechanizmów zachowania homeostazy.




Charakterystyczne przejawy emocji badał Karol Darwin, a swe wnioski przedstawił w książce O wyrazie uczuć u człowieka i zwierząt [1]. Teoretyczną podstawą emocji zajmował się Immanuel Kant i David Hume. Teoria Jamesa-Langego jest jedną z pierwszych, próbujących wyjaśnić powstawanie emocji, które opisuje w sekwencji zauważenie bodźca - zmiany somatyczne - interpretacja zmian somatycznych jako emocji. Podobnie traktuje zagadnienie dwuczynnikowa teoria emocji (teoria etykietowania poznawczego) - najpierw człowiek musi uświadomić sobie, że jest pobudzony, następnie musi zinterpretować swoje pobudzenie. Badaniami emocji zajmowali się również: Joseph LeDoux, Arlie Russell Hochschild, Susan Shott, Paul MacLean (teoria układu limbicznego jako odpowiedzialnego za emocje). Funkcjonujące teorie emocji to: teoria ośrodkowych procesów nerwowych Cannona i Barda, poznawcza teoria pobudzenia Lazarusa i Schachtera.




Nastrój
Z Wikipedii
Skocz do: nawigacji, szukaj

Nastrój jest to utrzymujące się przez dłuższy okres zabarwienie emocjonalne wszystkich przeżyć, zarówno doświadczane subiektywnie i relacjonowane, jak również możliwe do obserwacji przez otoczenie.

* Nastrój prawidłowy (eutymia) - obejmuje zwykły zakres wahań nastroju, bez nastroju wyraźnie obniżonego lub wzmożonego.
* Nastrój obniżony (depresja) - nastrój z poczuciem smutku.
o Dysforia - nastrój obniżony z cechami drażliwości, skłonnością do agresji i czynów impulsywnych.
o Nastrój żałobny - nastrój smutku związany z realną utratą.
* Nastrój wzmożony - nastrój z poczuciem radości.
o Euforia - nastrój wzmożony z przeżyciem szczęścia, wielkości, bez zwiększonej aktywności psychoruchowej.
o Ekstaza - nagłe przeżycie niewypowiedzianego szczęścia.
o Mania - nastrój wzmożony z cechami ekspansywności, nadmiernym przekonaniem o możliwościach, z towarzyszącą wzmożoną aktywnością psychiczną i ruchową; lekkie nasilenie - hipomania.
* Labilność - łatwe wahania między nastrojem wzmożonym a obniżonym.
* Drażliwość - łatwe wpadanie w gniew.
* Anhedonia - niemożność odczuwania przyjemności powodująca zaprzestanie wykonywania czynności dających uprzednio przyjemność.
* Aleksytymia - niemożność wyrażenia za pomocą słów swoich stanów emocjonalnych.





Afekt
[edytuj]
Z Wikipedii
Skocz do: nawigacji, szukaj

Afekt - w psychiatrii i psychologii termin określający obserwowaną przez badającego ekspresję emocji. Ekspresja ta nie zawsze współgra z opisem emocji podawanym w wywiadzie przez pacjenta.

Można wyróżnić:

* afekt dostosowany - prawidłowa, odpowiednio silna i żywa, dostosowana do sytuacji ekspresja uczuć
* afekt niedostosowany - nieprawidłowa ekspresja uczuć;
o paramimia - zaburzeniu związku między przeżyciami a ekspresją uczuć
o paratymia - braku związku między uczuciami a ich ekspresją
o ambiwalencja uczuciowa - doświadczanie w jednym czasie przeciwstawnych uczuć
* afekt osłabiony (a. blady, apatia) - jest to osłabienie zarówno ekspresji uczuć jak i modulacji tejże ekspresji
* afekt labilny (chwiejność uczuciowa) - brak możliwości dłuższego utrzymania ekspresji emocji na zbliżonym poziomie, a co za tym idzie częsta i łatwa zmiana afektu.
* afekt sztywny (sztywność uczuciowa) - brak możliwości współgrania emocjonalnego z otoczeniem
* Afekt patologiczny silna reakcja emocjonalna, często nieadekwatna do przyczyny, przebiegająca z wysokim stopniem pobudzenia psychoruchowego i pojawianiem się gwałtownych wyładowań, np. aktów agresji




Choroby afektywne
[edytuj]
Z Wikipedii
Skocz do: nawigacji, szukaj
ICD-10
Zaburzenia nastroju (afektywne)
Kod ICD-10F30-F39
DSM IV
Zaburzenia afektywne
Kod DSM IVróżny kod

Choroby afektywne, zaburzenia afektywne nawracające - grupa zaburzeń endogennych w których okresowo występują zaburzenia nastroju, emocji i aktywności. Zaburzenia te przejawiają się występowaniem zespołów depresyjnych i hipomaniakalnych. Wyróżnia się następujące rodzaje zaburzeń:

* choroba afektywna dwubiegunowa
* choroba afektywna jednobiegunowa.

Wśród chorób afektywnych wyróżnia się również przewlekle utrzymujące się zaburzenia nastroju:

* zaburzenia afektywne sezonowe (depresja sezonowa)
* dystymia
* cyklotymia
* krótkotrwałe nawracające zaburzenia depresyjne.

Według ICD-10 wyróżnia się:

* epizod maniakalny
* zaburzenia afektywne dwubiegunowe
* epizod depresyjny
* zaburzenia depresyjne nawracające
* utrwalone zaburzenia nastroju
o dystymia
o cyklotymia
* inne zaburzenia nastroju
o zaburzenia schizoafektywne.


Psychoza (gr. psyche - umysł i osis - szaleństwo) - zaburzenie psychiczne definiowane w psychiatrii jako stan umysłu, w którym doznaje się silnych zakłóceń w percepcji rzeczywistości. Osoby które doznają stanu psychozy doświadczają, zaburzeń świadomości, spostrzegania, a ich sposób myślenia ulega zwykle całkowitej dezorganizacji. Osoba znajdująca się w stanie psychozy nie ma jej świadomości i wydaje się jej, że funkcjonuje normalnie. Istotą psychozy jest brak krytycyzmu wobec własnych, nieprawidłowych spostrzeżeń i osądów, przy czym należy tu rozróżnić psychozy z zachowaną świadomością, od psychoz przejawiających się zaburzeniami świadomości.

Psychoza jest ogólnym terminem opisującym całą grupę ludzkich zachowań, które mogą mieć różne przyczyny i dlatego nie jest traktowana jako osobna jednostka chorobowa. W mowie potocznej termin ten jest często nadużywany do określania wszelkich "nienormalnych" zachowań.

Terminu tego po raz pierwszy użył Ernst von Feuchtersleben w 1845 r. Słowo to jest używane w psychiatrii głównie dla rozróżnienia stanu dezorganizacji pracy umysłu wynikającego z choroby psychicznej od podobnego w zewnętrznych przejawach stanu wynikającego z fizycznego uszkodzenia układu nerwowego.

W aktualnej Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 zaburzenia psychotyczne (takie, w których występuje psychoza) klasyfikowane są głównie w pozycjach F 2x i F 3x, przy czym zaburzenia z objawami psychotycznymi występują również w innych jednostkach, jak F 05 (majaczenie), czy F 06.3 (organiczne zaburzenia psychotyczne).





Psychozy z zaburzoną świadomością charakteryzują się zwykle znanym czynnikiem etiologicznym, takim jak zatrucia, wysoka gorączka, czy odstawienie substancji od której jest się uzależnionym.

Psychozy z zachowaną świadomością polegają na zaburzeniach spostrzegania, bądź myślenia - zarówno jego formy, jak i treści. Ziegler i Levine[1] podejrzewali i starali się udowodnić, że urojenia występują u osób z wyższym, zaś omamy u osób z niższym poziomem rozwoju - co opiera się na stwierdzeniu, że omamy są bliskie zjawiskom charakterystycznym dla niedojrzałości, jak marzenia, przeżycia ejdetyczne. Natomiast dla wytworzenia spójnego systemu urojeń konieczna jest psychika rozwinięta. W ten sposób tłumaczyć można przewagę endogennych psychoz w wieku dojrzałym (jednak przed okresem inwolucyjnych zmian w ośrodkowym układzie nerwowym, kiedy to przeważają psychozy organiczne, tzw. "starcze") w postaci urojeń, zaś psychoz w wieku młodszym jako psychoz z omamami.



Psychozy z zachowaną świadomością można podzielić na psychozy dotyczące zaburzeń spostrzegania i psychozy dotyczące zaburzeń myślenia. Obydwa te rodzaje zaburzeń psychotycznych charakteryzuje zachowanie świadomości, choć czasem rozmowa z osobą doznającą tychże zaburzeń dostarczyć może podejrzeń, że świadomość chorego jest zaburzona: np. odpowiada nielogicznie (bądź nieprawidłowo) na pytania dotyczące jego danych osobowych, obecnego czasu, a szczególnie często na pytanie o aktualne miejsce (orientacja w miejscu). Nie wynika to z zaburzeń świadomości, tylko zwykle ze złego kontaktu, przejawiającego się niechęcią do odpowiadania na pytania, błędami wynikającymi z pochłonięcia umysłu urojeniami, czy też zrozumiałą i prawidłową niewiedzą co do miejsca w wypadku dowiezienia chorego przez karetkę do miejsca badania.



Polegają na doznaniach patologicznych iluzji, bądź omamów. Iluzje polegają na zniekształceniach spostrzeżeń, jak np. przekonanie o obecności osoby siedzącej na krześle, podczas gdy obiektywnie wisi tam (na tym krześle) jedynie marynarka. Omamy polegają na spostrzeganiu czegoś, czego w ogóle nie ma w miejscu wskazanym przez doznającego, przeważnie chodzi o doznania z poszczególnych zmysłów:

* Wzrok: Omamy wzrokowe oznaczają spostrzeganie czegoś, czego realnie nie ma w miejscu wskazanym przez chorego.
* Słuch: Omamy słuchowe polegają na doświadczeniu bodźców słuchowych z zasięgu percepcji, co do którego inne osoby (badający lekarz, rodzina) stwierdzą, że nie słyszą niczego.
* Węch: Chory, przebywający w zasięgu węchu z innymi osobami, które "niczego nie czują", jest przekonany że czuje jakiś specyficzny zapach, przeważnie określany jako "smród".
* Dotyk: Doznanie, które zwykle pozostaje w opozycji dla własnych doznań (prawidłowych) wzrokowych. Chory "czuje" bodźce dotykowe, np. "łażące po nim robaki", choć ich nie widzi, tak jak otoczenie. Omamy czuciowe (dotykowe) przeważnie występują w sytuacjach o ograniczonej widoczności (noc, zgaszone wszystkie światła w pomieszczeniu w którym jest chory).
* Zmysł równowagi: w psychiatrii bez większego znaczenia.


Dotyczą formy albo treści myślenia. Zaburzenia dotyczące formy dzielą się na zaburzenia toku myślenia i zaburzenia struktury myślenia. Nieprawidłowy tok myślenia polega na: spowolnieniu, przyspieszeniu, otamowaniach, natłoku, rozwlekłości, czy słowotoku. Zaburzenia treści myślenia polegają na myślach nadwartościowych, urojeniach, automatyzmach i myślach natrętnych.


Do zjawisk, których klasyfikacja jest wątpliwa należą omamy rzekome. Są to pozornie zaburzenia spostrzegania, jednakże charakteryzują się tym, że doznanie nie jest zgodne z miejscem jego wskazania. Przykładem omamu rzekomego jest "głos mówiący w głowie", "widok ludzi na Księżycu", "zadanie słyszane od szwagra z Gdyni (podczas gdy pacjent przebywa w Krakowie)" i podobne - doznania zmysłowe (wzrok, słuch - w odniesieniu do pozostałych zmysłów nie ma to zastosowania) dochodzące z przestrzeni, dla której "zdrowy" nie percepowałby z powodu ograniczenia znanego mu zasięgu zmysłu. Przyjmuje się, że omamy rzekome należą do zaburzeń spostrzegania, choć istnieją co do tego wątpliwości. Przeważająca część omamów rzekomych słuchowych dotyczy spostrzeżenia "głosu w głowie". Zwykle ten "głos" nakazuje wykonanie czegoś niezgodnego z naturą chorego. W trakcie zadawania szczegółowych pytań dotyczących tego doznania często okazuje się, że "głos" nie jest w istocie doznaniem słuchowym, tylko "myślowym", co jest zresztą opisane w psychopatologii jako "nasyłane myśli", albo okazuje się "własną myślą", aczkolwiek na tyle nieakceptowaną, że zostaje w świadomości "doznającego" przekształcona nieświadomie jako "głos".


Na dzień dzisiejszy przyjmuje się[potrzebne źródło], że za wystąpienie psychozy odpowiada nierównowaga neuroprzekaźników w mózgu. Nie jest znana odpowiedź na pytanie skąd ta nierównowaga się bierze. Za część zaburzeń psychotycznych obarcza się nieprawidłową budowę mózgu, ocenianą na podstawie badań CT. Jednakże w ten sposób nie można wyjaśnić psychozy u osób z prawidłowym obrazem mózgu uzyskanym w badaniu CT, a osób takich jest duży odsetek. Stąd podejrzewa się[potrzebne źródło], że psychoza jest zjawiskiem patologii czynnościowej, a nie strukturalnej.


Psychozy leczy się farmakologicznie. Dodatkowo stosuje się odpowiednie metody psychoterapeutyczne, jednakże tylko pomocniczo.

Obecnie stosowane leki przeciwpsychotyczne, niezależnie od ich generacji, mają za zadanie blokowanie receptorów neuroprzekaźników w synapsach. Działanie to ma zapobiec pobudzeniom niekontrolowanym w mózgu, a co za tym idzie objawom wytwórczym.

Rokowanie jest zależne od charakteru psychozy.

Nie istnieje (na dzień dzisiejszy)[potrzebne źródło] metoda, która pozwoliłaby na osąd dotyczący przyszłego stanu zdrowia psychicznego osoby wykazującej zaburzenia psychotyczne.

Kryterium uleczalności choroby odnosi się do wycofania jej objawów w wyniku leczenia oraz przywróceniu krytycyzmu do występujących podczas choroby przekonań (ustąpienie mylnego sądu realizującego).

Zwany inaczej wglądem polega na osądzie dotychczas wypowiadanych (czy też tylko myślanych) chorobowych przemyśleń w sposób "obiektywny", tj. zgodny z otoczeniem. Najlepszym przykładem krytycyzmu jest osądzenie myśli chorobowych jako bezsensownych, przez osobę która doznawała tych myśli. Wówczas można uznać osobę za "krytyczną", rokującą "wyzdrowienie", czyli stan, w którym nie przewiduje się wystąpienia psychozy w przyszłości.

Istnieje też zjawisko "krytycyzmu ograniczonego", charakteryzującego się stwierdzeniami, że jakieś zjawisko psychopatologiczne (np. urojenia) wygasło. Dla przykładu, można tu wymienić chorego, który w fazie "psychotycznej" mówi o kamerach nacelowanych na Niego, zaś po pewnym czasie stwierdza, że "kamery zostały wyłączone". Właściwie to w tej sytuacji krytycyzm nie istnieje, albowiem osoba chorująca nadal wierzy w istnienie kamer. A to, że zostały "wyłączone" jest tylko ewolucją psychozy.

Psychoza jest też często mylona z psychopatią, która jest stanem permanentnego zaburzenia osobowości związanego zwykle z utratą poczucia norm moralnych i aktami niezrozumiałego dla innych okrucieństwa.

Psychopata doznaje zakłóceń w percepcji rzeczywistości, ale jednocześnie zachowuje częściową zdolność do racjonalnego myślenia umożliwiającego mu efektywne działanie. Osoby w stanie psychozy bywają czasem agresywne, ale nigdy nie są świadomie okrutne, gdyż zwykle nie są one w stanie podejmować jakichkolwiek przemyślanych działań na skutek niemożności racjonalnego myślenia.


...